UAM dla studentów z niepełnosprawnością – w rozmowie z Anną Rutz, pełnomocniczką rektora do spraw osób z niepełnosprawnością na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu sprawdzamy czy uczelnia jest przygotowana. Chcesz wiedzieć jakie wsparcie zapewnia UAM? Wiesz o wsparciu dla studentów z niepełnosprawnością, ale chcesz dowiedzieć się jak ubiegać się o takie wsparcie?

Jak ocenia Pani przygotowanie UAM do kształcenia studentów z niepełnosprawnościami?

Myślę, że powinni to ocenić przede wszystkim nasi studenci z niepełnosprawnościami. Z roku na rok staramy się wzbogacać naszą ofertę wsparcia. Mogą z niej skorzystać nie tylko studenci z orzeczeniem o niepełnosprawności, ale i osoby w spektrum autyzmu, osoby chorujące przewlekle, czasowo kontuzjowane, czy funkcjonujące z chorobą psychiczną lub trudnościami poznawczymi, jak np. dysleksja.

UAM za pośrednictwem Biura Wsparcia Osób z Niepełnosprawnościami oferuje: racjonalne dostosowania procesu kształcenia. Jest to m.in  możliwość zmiany formy zaliczenia/ egzaminu z pisemnej na ustną lub odwrotnie, wydłużony czas trwania egzaminu/ zaliczenia, możliwość zmiany terminów egzaminów/ zaliczeń, korzystania z wsparcia asystenta dydaktycznego, czy tłumacza języka migowego, możliwość rozłożenia egzaminu z obszernego materiału na kilka części i wiele innych.

By uzyskać takie wsparcie, należy zgłosić się do BWON. Na spotkanie należy przynieść do wglądu dokumentacje potwierdzającą stan zdrowia (np. zaświadczenia lekarskie, opinie z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, orzeczenie o niepełnosprawności lub inne). Trzeba też odbyć konsultację z naszym pracownikiem, który przygotowuje odpowiednie zalecenia dla władz wydziału i prowadzących zajęcia.

Oferujemy także wypożyczanie sprzętów wspomagających np. przenośne systemy FM dla osób słabosłyszących czy notatniki brajlowskie lub lupy powiększające. Naszą chlubą jest Multimedialna Pracownia Nauki Języków Obcych. Odbywają się w niej lektoraty języka angielskiego dla studentów z niepełnosprawnością słuchu, wzroku i z problemami w uczeniu się. Jesteśmy także pierwszą uczelnią w Polsce, która wprowadziła zajęcia w-f przystosowane dla osób o różnym stopniu sprawności. Prowadzi je wykwalifikowana kadra z zakresu fizjoterapii.

Co roku prowadzimy także szkolenia dla kadry UAM. Biorą w nich udział prowadzący zajęcia ze studentami, pracownicy administracji czy bibliotek. Szkolimy z zakresu współpracy z osobą z niepełnosprawnością, z osobą znajdującą się w kryzysie psychicznym, czy z osobą w spektrum autyzmu.

Poza kwestiami dotyczącymi udogodnień oraz tworzenia możliwości do pokonywania barier fizycznych, niezwykle ważne jest samopoczucie psychiczne. Czy także w tej kwestii uczelnia wspiera studentów?

UAM kładzie bardzo duży nacisk na profilaktykę i wsparcie zdrowia psychicznego. W naszym biurze zatrudnionych jest trzech psychologicznych konsultantów ds. trudności w procesie studiowania. Wspierają studentów w radzeniu sobie ze stresem, przyswajaniu technik uczenia się, właściwej komunikacji z prowadzącymi zajęcia, czy z kolegami/ koleżankami z grupy studenckiej oraz zarządzania sobą w czasie.
Od lat na UAM funkcjonuje także Poradnia Rozwoju i Wsparcia Psychicznego. W ramach projektu Kowadło 2.0 działa także Sieć Przyjaciół Zdrowia Psychicznego, do której można anonimowo zwrócić się o pomoc.

Kwestie związane z adaptacją i akceptacją są równie ważne? Czy jest na nie sprawdzony sposób?

Każda osoba ma swój własny sposób na zdobywanie akceptacji i adaptowanie się do nowych miejsc i sytuacji. Ze swojej strony mogę zachęcić do kontaktu z Biurem Wsparcia Osób z Niepełnosprawnościami.  Polecamy kontakt nawet jeszcze przed rozpoczęciem roku akademickiego. Przekażemy szczegółowe informacje o oferowanych formach wsparcia. Pomożemy zapoznać się ze strukturą uniwersytetu.

Co roku we wrześniu lub październiku BWON wraz ze Zrzeszeniem Studentów Niepełnosprawnych UAM „Ad Astra” organizuje spotkania adaptacyjne dla nowo przyjętych studentów z niepełnosprawnościami. Celem jest wdrożenie ich w funkcjonowanie na naszej uczelni, jeszcze przed formalnym rozpoczęciem studenckiej przygody. Podczas spotkania adaptacyjnego studenci zapoznają się z formami wsparcia, jakie oferujemy osobom z niepełnosprawnościami. Rozmawiamy także o możliwościach rozwoju i zdobywania nowych doświadczeń. Jest to doskonała okazja do tego, aby dobrze rozpocząć swoją akademicką przygodę. To także szansa, aby poznać koleżanki i kolegów ze starszych lat, którzy mogą okazać się doskonałym wsparciem mentorskim podczas studiów.

Uczelnia w okresie wiosennym i wakacyjnym zachęca studentów zarówno pełnosprawnych, jak i tych z niepełnosprawnościami do udziału w licznych wydarzeniach takich jak: turnieje bowlingowe, spotkania integracyjno- planszówkowe, Integracyjne Rajdy Rowerowe, czy Integracyjne Spływy Kajakowe. Są to działania, które bardzo mocno integrują społeczność akademicką i wzmacniają pozytywne relacje między uczestnikami spotkań. Podczas wyjazdów studenci uczą się współpracy, aktywności i gotowości do podejmowania życiowych wyzwań. W  kwestii wzajemnego wsparcia i wspólnego działania na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu działa Zrzeszenie Studentów Niepełnosprawnych UAM „Ad Astra”. W jego szeregi może włączyć się każdy student bez względu na to, czy posiada, bądź nie orzeczenie o stopniu niepełnosprawności.

Jak wyglądają relacje studenckie? Czy obserwuje Pani wzrost wsparcia osobom niepełnosprawnym ze strony pełnosprawnych studentów?

Myślę, że to dość złożona kwestia. Mam poczucie, że studenci rzadziej się ze sobą spotykają w większych grupach poza zajęciami. Rzadziej też utrzymują ze sobą relacje poza mediami społecznościowymi. Jest to pewnie jakimś znakiem czasu (w szczególności w pandemii COVID). Paradoksalnie z większym niezrozumieniem ze strony osób bez niepełnosprawności spotykają się studenci z niepełnosprawnościami niewidocznymi na pierwszy rzut oka. Osobom słabosłyszącym trudniej jest odnaleźć się w grupie. Przez gwar i szum różnych dźwięków często nie słyszą, z czego śmieją się ich koledzy i koleżanki, co może rodzić nieporozumienia.

Studenci przejawiający zachowania nietypowe np. będący w spektrum autyzmu czy z trudnościami psychicznymi spotykają się z dużym niezrozumieniem, a niekiedy wręcz strachem ze strony otoczenia. Wszystko wynika z braku świadomości i wiedzy osób pełnosprawnych. Wolę mówić o osobach bez niepełnosprawności, bo w pełni sprawnych jest bardzo niewielu ludzi w populacji. Dlatego jako BWON niebawem uruchamiamy kampanię świadomościową w tym obszarze.

Szczęśliwie osoby z tzw. „klasycznymi” niepełnosprawnościami, czyli z niepełnosprawnością wzroku i/lub ruchu, których wizerunek został w pewien sposób oswojony przez media, zazwyczaj znajdują akceptację, zrozumienie i wsparcie ze strony koleżanek czy kolegów z grupy. Piszę „zazwyczaj”, ponieważ wszystko zależy też od osobowości samego studenta z niepełnosprawnością. Od tego jakie miał doświadczenia relacji koleżeńskich z poprzednich etapów edukacji, na ile jest intro- lub ekstrawertykiem i po prostu, od tego jakim jest człowiekiem.

To takie same osoby jak inni członkowie naszej wspólnoty akademickiej, tyle tylko że ze względu na różny stopień sprawności stosują inne techniki w komunikowaniu się, poruszaniu się, czy czytaniu. Cieszy mnie, że w zasadzie nie mamy trudności w naborze asystentów dydaktycznych dla studentów, czy doktorantów z niepełnosprawnościami. Zdarza się, że jest więcej chętnych niż potrzebujemy. Asystent pomaga w sporządzaniu notatek, korzystaniu z biblioteki, w transporcie między salami dydaktycznymi, czy budynkami, a także w systematyzowaniu informacji związanych z procesem studiowania. Taka pomoc jest wówczas formalnie ustrukturyzowana przez zawarcie umowy z uczelnią i rozliczaniu na podstawie przedłożonych kart pracy.

Jeśli studenci nie mogą samodzielnie znaleźć asystenta, wówczas o pomoc prosimy wydziałowych koordynatorów ds. studentów z niepełnosprawnościami. Aktywnie włączają się w poszukiwania odpowiedniego i rzetelnego asystenta. Wielu studentów pełnosprawnych pomaga swoim kolegom i koleżankom z niepełnosprawnościami także bez umowy asystenckiej w ramach relacji koleżeńskiej. Każda z tych opcji współpracy jest dobra, jeśli tylko obie strony dobrowolnie w niej uczestniczą.

Jakiej rady udzieliłaby Pani przyszłemu studentowi z niepełnosprawnością przed pierwszym dniem na uczelni?

Bądźcie otwarci na nowe znajomości i śmiało proście o pomoc, jeśli jej potrzebujecie. A gdy jej nie potrzebujecie, uprzejmie, najlepiej z uśmiechem o tym mówcie. Ludzie są bardziej życzliwi i chętni do pomocy niż Wam się wydaje – naprawdę. W pełni rozumiem Wasze obawy i lęki. Dlatego zachęcam, żebyście pytali oraz poszukiwali informacji, gdy czegoś nie wiecie lub nie jesteście pewni, czy dobrze zrozumieliście. Pracownicy naszego biura, jak i wydziałowych biur obsługi studentów chętnie udzielą Wam wszelkich informacji.

Studia to fantastyczna przygoda. To czas nie tylko nauki, ale i aktywności w różnych organizacjach studenckich, kołach naukowych, czy sekcjach sportowych. Gorąco do tego zachęcam. Pamiętajcie, że po opuszczeniu murów uczelni ważna będzie nie tylko wiedza teoretyczna z wykładów, ale i umiejętności miękkie. Nabędziecie je właśnie poprzez pracę w samorządzie studenckim, Zrzeszeniu „Ad Astra”, czy innych organizacjach. Takie wspólne działania z pewnością będziecie wspominać przez długie lata. Relacje, jakie nawiążecie mogą być przyczynkiem do dalszego rozwoju zawodowego.

Na uczelni działa szereg jednostek, które z gotowością i otwartością Wam pomogą. Wystarczy przyjść, zadzwonić, wysłać maila lub wiadomość na platformie Microsoft Teams. Jeśli nie możesz przyjść do nas osobiście, chętnie połączymy się z Tobą za pomocą wideokonferencji. Wszystkich studentów z niepełnosprawnościami lub innymi trudnościami zdrowotnymi zachęcamy do kontaktu pod adresem mailowym: bon@amu.edu.pl oraz pod numerami telefonów: 61 829 2055- Anna Rutz Pełnomocniczka Rektora ds. osób z niepełnosprawnościami, 61 829 1210- Dominika Hoft młodsza specjalistka ds. osób z niepełnosprawnościami oraz 61 829 2243 Agnieszka Janicka, starsza referent ds. osób z niepełnosprawnościami. Jesteśmy dla Was i z chęcią odpowiemy na wszystkie nurtujące pytania.

Studia dla osób z niepełnosprawnościami –  UAM przygotował  przewodnik!

Potrzebujesz wsparcia? Zobacz co przygotowaliśmy z myślą o studentach UAM!

 Chcesz lepiej poznać UAM? Wybierz się z nami na wirtualny spacer!